Inleiding

De Russische inval in Oekraïne heeft de financiële markten in beroering gebracht. De Russische ambities wijzen op een vervanging van de Oekraïense regering en de demilitarisering van het land. De betrekkingen tussen de twee landen zijn antagonistisch sinds de pro-Russische president van Oekraïne, Victor Janoekovitsj, tijdens de "Revolutie van Waardigheid" in februari 2014 ten val werd gebracht. Janoekovitsj had geweigerd een politieke associatie- en vrijhandelsovereenkomst met de EU te ondertekenen, die op de steun van het Oekraïense parlement kon rekenen. Rusland beschouwde de afzetting als een bedreiging voor zijn nationale veiligheid omdat Oekraïne dichter bij een toekomst met de EU en de NAVO kwam. Deze "verwestersing" bereikte in 2019 haar hoogtepunt met amendementen op de Oekraïense grondwet, die leidden tot een onomkeerbare strategische koers in de richting van het lidmaatschap van de EU en de NAVO (wikipedia.org).

Eerder vandaag kondigde president Poetin op televisie aan dat hij besloten heeft om "een speciale militaire operatie uit te voeren" in Oekraïne. Als gevolg daarvan zijn er explosies in Kiev, Kharkiv, Odesa, Mariupol, en Kramatorsk. Volgens het Russische ministerie van defensie zijn de Oekraïense militaire infrastructuur en de Oekraïense luchtverdediging beschadigd.

De vraag naar mogelijke vergeldingsmaatregelen leidt tot verschillende scenario's. Letland, Polen, Litouwen en Estland hebben een beroep gedaan op artikel 4 van het NAVO-verdrag. Daarin staat dat "de partijen met elkaar overleg plegen wanneer, naar het oordeel van een van hen, de territoriale integriteit, de politieke onafhankelijkheid of de veiligheid van een van de partijen wordt bedreigd". Oekraïne is geen lid van de NAVO, maar heeft het lidmaatschap aangevraagd op grond van zijn gewijzigde grondwet. Het overleg is toegespitst op versterking en afschrikking, wat wijst op bezorgdheid dat de invasie van Rusland zal doorgaan tot buiten de grenzen van Oekraïne. Dit scenario lijkt veraf, aangezien het artikel 5 in werking zou stellen - een aanval tegen een lid van het bondgenootschap is een aanval tegen hen allen. Aangezien Oekraïne geen lid is van de NAVO, wordt het niet beschermd door artikel 5 (cnbc.com)

Olieprijzen & het Stagflatie Scenario

Op dit moment lijken sancties de primaire reactie van het westen te zijn. Deze kunnen echter beperkt zijn als gevolg van het huidige niveau van de wereldwijde inflatie. Brent wordt verhandeld op $103/vat en WTI op $97/vat, met veelzeggende risicopremies die in de afgelopen 24 uur in de prijs zijn verdisconteerd. Bij sancties van betekenis die het aanbod van ruwe olie verstoren, zullen deze risicopremies noodzakelijkerwijs stijgen naarmate een reeds krappe energiemarkt krapper wordt. Door dit soort aanbodschokken wordt de mogelijkheid van stagflatie in de economische vergelijking geïntroduceerd. Beleidsmakers hebben de neiging zich te richten op de vraagzijde van de economie. Aangezien sancties gevolgen zullen hebben voor de aanbodzijde, laat dit in wezen het monetaire en fiscale beleid grotendeels onmachtig.

Duitsland, de grootste economie van Europa, betrekt 35% van zijn olie, 50% van zijn kolen en 55% van zijn aardgas uit Rusland. Om eventuele verstoringen als gevolg van sancties te compenseren, moeten voorraden van deze bronnen worden aangelegd, wat tijd zal kosten. De VS kunnen de vrijgave van oliereserves coördineren. Op macroniveau is het echter onwaarschijnlijk dat deze voor lange tijd een prijsplafond zullen vormen (ramingen gaan uit van 50 dagen als alle Amerikaanse reserves worden ingezet) en zullen deze tegen hogere prijzen worden aangevuld (www.forexlive.com).

Zachte grondstoffen (dagelijks)

De grafiek hieronder toont de prijs van tarwe aan de linkerkant en de prijs van maïs aan de rechterkant. Beide handelden limiet omhoog op het nieuws van de invasie, de uitbreiding van hun respectieve Bollinger bands duidt op de toename van de volatiliteit. Aangezien Oekraïne 29% van de wereldwijde tarwe-export voor zijn rekening neemt en 19% van de maïs van de wereld levert (www.forexlive.com), leidde de aanval tot een aanzienlijke stijging van hun respectieve risicopremies.

Aandelenmarkten (wekelijks)

De linker grafiek toont FXCM's CFD voor de S&P 500 (SPX500), en de rechter is de CFD voor de DAX (GER30). Beide indexen hebben een lagere piek gevolgd door een lager dieptepunt (de DAX heeft een reeks van lagere pieken gevolgd door lagere dieptepunten). Dit is de klassieke technische definitie van een neerwaartse trend en is een bearmarkt tot het tegendeel is bewezen. Het gevaar schuilt in hun stochastics. Als deze naar hun respectieve lagere kwintielen bewegen en aanhouden (groene rechthoeken), zal er bearish momentum worden opgebouwd in zowel de S&P 500 als de DAX. Deze bearishness zal druk uitoefenen op beide indexen naar beneden. Bovendien heeft de Russische invasie in Oekraïne waarschijnlijk de risicopremies van risicowaarderingsmodellen verhoogd, wat op zijn beurt de huidige waarden van risicodragende activa en hun indexen, zoals SPX en DAX, heeft verlaagd. Als de risicopremies blijven stijgen, zal dit de contante waarde verder doen dalen en zullen de respectieve stochastics zich waarschijnlijk in hun lagere kwintielen handhaven.

Veilige Havens (wekelijks)

De grafiek links is FXCM's dollarmand, USDOLLAR, en de grafiek rechts is haar goud-CFD, XAUUSD. Deze twee instrumenten tonen kracht; wij geloven echter dat de ene de andere zal overtreffen. De USDOLLAR heeft een reeks hogere dalingen gevolgd door hogere toppen op de weekly chart. Dit is een duidelijke uptrend op een langere termijn. De XAUUSD (goud) heeft een hogere trog gevolgd door een hogere piek, wat aangeeft dat het edelmetaal op langere termijn in een opwaartse trend zit. Hun respectievelijke stochastics zullen een essentiële indicator zijn om te volgen. Deze twee instrumenten hebben gewoonlijk een omgekeerde relatie. Het feit dat ze samen in een opwaartse trend zitten is ongewoon. Typisch zou de ene beter moeten presteren dan de andere. Als de vraag naar de greenback groter is dan de vraag naar goud, zal dit tot uiting komen in de stochastics van de USDOLLAR, wanneer deze boven de 80 komt en stand houdt (linkse groene rechthoek). Als de vraag naar goud overtreft, zal de stochastics van de XAUUSD het bovenste kwintiel aanhouden. Als stagflatie optreedt, zal het monetaire beleid door sancties worden beperkt, en kan goud meer gewild zijn. Als de inflatiedruk aan de aanbodzijde echter afneemt, zullen centrale banken waarschijnlijk doorgaan met het verkrappen van de vraag, wat waarschijnlijk gunstig zal zijn voor de greenback.

Conclusie

De escalatie tussen Rusland en Oekraïne tot een militair conflict heeft geleid tot een risk-off sentiment op de financiële markten. Hoe het Westen reageert, zal van belang zijn. De afhankelijkheid van de Russische export, vooral gezien het inflatoire klimaat, impliceert beperkte sancties. Men zou kunnen veronderstellen dat president Poetin hiervan op de hoogte was bij het plannen van zijn invasie.

Aanbevolen afbeelding door FelixMittermeier van Pixabay